Koninklijk Domein der Kempen

In de 19de eeuw kocht koning Leopold I samen met zijn zoon Philippe, Graaf van Vlaanderen, grote lappen grond in de Kempen. Dit Koninklijk Domein der Kempen bestond uit de toenmalige heidevlakte tussen Geel, Retie, Dessel en Mol aan weerszijden van het Kempisch Kanaal, maar ook uit moerassen en veengronden langs de Turnhoutse Vaart en een groot bos op de heide in Postel.

Gedurende honderd jaar zou het koningshuis met behulp van plaatselijke beheerders of régisseurs, boswachters en werkkrachten dit domein ontwikkelen. Er werden verschillende activiteiten op het domein ontplooid zoals bosbouw, landbouw, jacht, viskweek, witzandwinning en turfstekerij. Vanaf de jaren 1950 verkochten de koninklijke eigenaars systematisch hun Kempense eigendommen en maakten zo plaats voor nieuwe ontwikkelingen, zoals het landbouwcomplex Kempisch Domein, de nucleaire site rond SCK CEN, het provinciaal Groendomein Prinsenpark en natuurgebieden, waaronder de Ronde Put. 

• Waarom kocht het koningshuis een stukje Kempen?
• Verbleven de Belgische koningen en hun familie wel eens op hun Kempense landgoed?
• Wat deed het koningshuis eigenlijk met de Kempense gronden?
• Hoe werd zo’n groot domein (bijna 4500 ha) beheerd en bewerkt?
• Welke impact hadden die activiteiten op het landschap?
• Zijn er vandaag nog sporen van de koninklijke ontginning te vinden?
• En welke nieuwe verhalen werden er na de verkoop van het domein aan dit landschap toegevoegd?

Op zoek naar het koninklijke verleden en landschap
Geïnspireerd door het jarenlange onderzoek van Michel Willocx en Walter Raeymaekers stelden Stuifzand & Regionaal Landschap Kleine en Grote Nete een team van lokale onderzoekers en heemkundigen samen. Zij duikelden de geschiedenis van het Koninklijk Domein der Kempen op in oude archieven, maar vooral in levendige verhalen van mensen die het nog meegemaakt hebben.

Auteurs Danny Van der Veken, Walter Raeymaekers en Janna Lefevere schreven de teksten. Els Oostvogels maakte op basis van het onderzoek kaarten en fotograaf Bart Van der Moeren bracht het landschap van het voormalige Koninklijk Domein in beeld.

Begin april lanceerde het projectteam de publicatie Koning in de Kempen, uitgegeven bij Public Space, met de steun van LEADER.